Alleen maar buitenspelen op de boskleuterschool

Hoeveel uur speelt een Nederlandse kleuter buiten per dag?

In Denemarken brengt een snelgroeiend aantal ouders hun kleuters naar de boskleuterschool. 10% van alle kleuterscholen in Denemarken is zo’n bosschool, 500 in totaal. Kinderen spelen er de hele dag buiten, vanaf het moment dat ze worden gebracht totdat ze weer worden opgehaald. Ook als het regent, vriest of sneeuwt. Spelen en leren vindt plaats in een bosrijke omgeving, onder leiding van speciaal geschoolde medewerkers.
Filmmakers uit Australië namen een kijkje op zo’n buitenschool en maakten er een aanstekelijke mini-documentaire over van 11 minuten: Kids Gone Wild.

De kinderen hier dragen regenpakken en laarzen, klimmen in bomen, banjeren door plassen, rollen van heuvels af, leren over insecten, planten en paddenstoelen, snijden stokken met scherpe messen en gaan huppelend weer naar huis.

Je verwacht dat de EHBO-kist er dagelijks gebruikt wordt.

Kleuters laten spelen met scherpe messen bijvoorbeeld, is dat niet gevaarlijk? Nee hoor, zegt Jane (what’s in a name?), een van de begeleiders. ‘De kinderen hebben geleerd hoe ze met een mes moeten omgaan. Ze zien er geen wapen in, maar gereedschap dat je kunt gebruiken om iets te maken.’ De beelden bevestigen dat inderdaad, hoe geconcentreerd en vaardig ze met het mes omgaan.

Jane Williams-Siegfredsen geeft workshops over buitenonderwijs aan docenten en ouders van over de hele wereld. Ze schreef ook een boek over het bosonderwijs in Denemarken, Understanding the Danish Forest School Approach (2011).

Gebeuren er weleens ongelukken?

Zelden, zegt begeleider Johan. ‘Ze leren hier om voorzichtig te zijn. En áls iets gebeurt, dan leren ze daar juist van.’ In de 17 jaar dat Johan kinderen in de buitenschool begeleidt, moest hij één keer naar het ziekenhuis rijden, en dat was omdat een ouder per ongeluk over de voet van een kind was gereden.

Voorbereiding op de basisschool

Is het dan niet belangrijk dat kinderen op een kleuterschool worden voorbereid op zaken zoals lezen, schrijven, rekenen en het naar school gaan an sich, vraagt de interviewer. Johan: ‘Ik vind dat dat verloren moeite is, want ze zijn daar nog helemaal niet klaar voor. Je moet ze eerst geïnteresseerd zien te krijgen in nieuwe dingen leren.’

De voordelen van een boskleuterschool

Wat levert zo’n bosschool per saldo op? Er is veel onderzoek gedaan naar de effecten van bosscholen op de ontwikkeling van kinderen, zegt Jane. Wat blijkt? Deze kinderen hebben minder stress, zijn geconcentreerder, zijn minder vaak ziek en hun motoriek is veel beter ontwikkeld door het buitenspelen, t.o.v. kinderen die binnenonderwijs genieten.

De allereerste bosscholen ter wereld werden in de jaren 50 opgericht in Scandinavië. Vandaag de dag zijn ze ook populair in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. In Nederland zijn er – voor zover bij mij bekend – alleen nog enkele BSO’s waar kinderen altijd buiten zijn.

Meer lezen over het belang van buitenspelen?

Last Child in the Woods – Saving Our Children from Nature-deficit Disorder – Richard Louv (2010)

Zelf een buitenkleuterschool oprichten? Deze boeken bieden een handleiding

Forest School for All – Sara Knight (2011).

Developing a Forest School in Early Years Provision – Katherine Milchern, Jenny Doyle

Forest School and Outdoor Learning in the Early Years – Sara Knight (2013).

The Outdoor Classroom in Practice, Ages 3-7: A month-by-month guide to forest school provision – Karen Constable (2014).